संभाजी ब्रिगेड

१) सामाजिक : 

संभाजी ब्रिगेड ही मराठा समाजाच्या इतिहास, वर्तमान आणि भविष्यातील प्रश्नांवर अभ्यासू आणि आक्रमक पद्धतीने काम करणारी सामाजिक संघटना आहे. ती पुरोगामी, विज्ञानवादी आणि प्रागतिक विचारसरणीचे समर्थन करते. मराठा समाजाच्या प्रश्नांवर काम करत असतानाच समाजातील सर्व जातीधर्माच्या घटकांसोबत सलोख्याचे संबंध प्रस्थापित करुन आपापसातील दरी कमी करण्यासाठी संभाजी ब्रिगेडने नेहमी पुढाकार घेतला आहे. आपण समाजाचे देणे लागतो या भावनेतून प्रत्येकाने आपल्याकडील वेळ, बुद्धी, श्रम, कौशल्य व पैसा यापैकी जे शक्य असेल दान देऊन समाजाप्रती असणारे आपले सामाजिक उत्तरदायित्व पार पाडत राहावे हा संभाजी ब्रिगेडचा विचार आहे.

२) इतिहास : 

इतिहास हे जसे शास्त्र असते, तसेच ते शस्त्रही असते. इतिहासाच्या शास्त्रामध्ये खोट्या गोष्टी घुसडून समाजासमाजामध्ये तेढ निर्माण करण्यासाठी त्याचा शस्त्रासारखा वापर करणाऱ्या प्रवृत्तींना संभाजी ब्रिगेडचा विरोध आहे. अस्सल संदर्भ साधनांच्या साहाय्याने आपल्या इतिहासाचे वस्तुनिष्ठ पद्धतीने पुनर्लेखन व्हावे आणि नव्या पिढीच्या हातात खरा इतिहास जावा यासाठी संभाजी ब्रिगेडने सातत्याने आग्रही भूमिका घेतली आहे. प्रसंगी इतिहासाच्या क्षेत्रात विकृतीकरण करणाऱ्यांना आक्रमकपणे धडा शिकवणारी संघटना अशी संभाजी ब्रिगेडची ओळख आहे. समाजापर्यंत खरा इतिहास पोहोचवणारे लेखक, वक्ते, शाहीर, कवी, साहित्यिक घडवण्याचे आणि त्यांना बळ देण्याचे काम संभाजी ब्रिगेड नेहमी करत आली आहे.

३) आर्थिक :

देशाने खाजगीकरण, उदारीकरण आणि जागतिकीकरण धोरण स्वीकारल्यानंतर आर्थिक जगात फार मोठे बदल झाले आहेत. या बदललेल्या जगाची पावले ओळखून संभाजी ब्रिगेडने समाजात आर्थिक सक्षमीकरणाची चळवळ सुरु केली आहे. छत्रपती शिवरायांच्या “अहद तंजावर तहद पेशावर अवघा मुलुख आपला” या संकल्पनेवर निष्ठा ठेवून संभाजी ब्रिगेडने “अहद ऑस्ट्रेलिया तहद कॅनडा अवघा मुलुख आपला” ही नवीन संकल्पना मांडली आहे. “नवी दिशा नवा विचार” हे ब्रीद घेऊन संभाजी ब्रिगेडने राज्यभर बिझनेस कॉन्फरन्स सुरु केल्या आहेत. त्या माध्यमातून युवकांना देश-परदेशात उद्योग, व्यवसाय आणि रोजगाराच्या उपलब्ध असणाऱ्या संधी याविषयी मार्गदर्शन केले जाते. मराठा कम्युनिटी ही बिझनेस कम्युनिटी बनावी हे संभाजी ब्रिगेडचे ध्येय आहे.

४) धार्मिक :

संभाजी ब्रिगेड ही भारतीय राज्यघटनेला सर्वोच्च मानते आणि राज्यघटनेने प्रत्येक नागरिकाला दिलेल्या स्वातंत्र्याचा आदर करते. आपल्या देशात प्रत्येक नागरिकाला धार्मिक उपासनेचा, आपापले धर्मस्वातंत्र्य जपण्याचा तसेच धार्मिक बाबींवर आपले मत मांडण्याचाही अधिकार आहे. संभाजी ब्रिगेड ही संघटना विज्ञानवादी विचारांवर अधिष्ठान ठेवते. संत तुकाराम महाराजांच्या अभंगगाथेचा संघटनेवर प्रभाव आहे. धर्मातील चांगल्या बाबी जरुर स्वीकाराव्यात, मात्र त्या स्वीकारत असताना त्यावर चढलेली चमत्कार, कर्मकांड, कालबाह्य परंपरा, अनिष्ट रुढी, अंधश्रद्धा, चुकीच्या व अमानवी प्रथा इत्यादिंची पुटे बाजूला सारायला हवीत अशी संघटनेची भूमिका आहे.

५) राजकीय :

संभाजी ब्रिगेड ही बिगरराजकीय सामाजिक संघटना असून ती लोकशाही मूल्यांवर विश्वास ठेवते. शिवराय-फुले-शाहू-आंबेडकर या महापुरुषांची विचारधारा मानणाऱ्या आणि या विचारधारेला पाठबळ देणाऱ्या राजकीय घटकांना सहकार्य करण्याची भूमिका संभाजी ब्रिगेडने वेळोवेळी घेतली आहे. संघटनेच्या केंद्रीय बैठकीत कार्यकारी मंडळातील सर्व पदाधिकाऱ्यांची मते जाणून घेतली जातात आणि त्यानंतरच लोकशाही पद्धतीने बहुमत घेऊन राज्यस्तरावरील कुठलीही राजकीय भूमिका निश्चित केली जाते. स्थानिक पातळीवर संघटनेच्या प्रत्येक पदाधिकाऱ्याला आणि कार्यकर्त्याला व्यक्तिगत स्वरूपाचे राजकीय निर्णय घेण्याचेही स्वातंत्र्य दिले जाते. तथापि संभाजी ब्रिगेड ही संघटना कुठल्याही विशिष्ट पक्षाशी बांधील नाही हे संघटनेने अनेक प्रकरणांमध्ये आक्रमक व विरोधाची भूमिका घेऊन दाखवून दिले आहे.

६) आरक्षण :

पूर्वीपासूनच मराठा समाज “उत्तम शेती, मध्यम व्यापार, कनिष्ठ नोकरी” या मानसिकतेत जगत होता. परंतु जागतिकीकरणाच्या रेट्यात शेतीची वाताहत झाल्याने मराठा समाजासमोर भवितव्याची चिंता निर्माण झाली. अशा काळात संभाजी ब्रिगेडने जनगागृती करून मराठा समाजाला आरक्षणाचे महत्व पटवून दिले. एकेकाळच्या आरक्षण विरोधक मराठा समाजाला आरक्षण समर्थक बनवले. आक्रमकपणे मराठा आरक्षणाची भूमिका मांडून कायदेशीर आणि रस्त्यावरील लढाई लढली. अनेकदा प्रयत्न करुनही घटनात्मक तरतुदी आणि राजकीय इच्छाशक्तीच्या अभावामुळे मराठा आरक्षणाचा प्रश्न सूटत नाही हे लक्षात आल्यानंतर समाजाला खुल्या वर्गातील आर्थिक निकषावरील EWS आरक्षणाची बाजू पटवून सांगितली. संभाजी ब्रिगेडने आता मराठा समाजाला आरक्षणाच्या “अ” कडून अर्थकारणाच्या “अ” कडे घेऊन जाण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे.